Tema o kojoj smo govorili već više puta jeste pravo – o kojem se još uvek diskutuje – radnika “ekstrakomunitaraca” koji u Italiji borave u regularnim uslovima da se zaposle u državne institucije, tj.mogućnost ovih osoba da se zaposle – na primer u bolnice, zdravstvene i staračke domove ili škole –ako imaju diplome koje između ostalog moraju da poseduju i državljani Italije.
Zakon je, nezavisno od problema priznavanja studentske diplome, sagledao i problem koji se tiče mogućnosti, tj.prava učestvovanja na javnim konkursima.
Objavljene su vesti o ne baš brojnim odlukama koje je donela magistrature sagledajući ovaj problem: to je odluka koju je doneo teritorijalni administrativni Tribunal Ligurije i mera Apelacionog suda Firence posle koje su objavljene još dve odluke Tribunala Đenove u materiji diskriminacije.
U svim ovim merama i odlukama se iznosi da je, nakon stupanja na snagu Jedinstvenog teksta o doseljeništvu, Član 3 potvrdio punu jednakost prava i tretiranja između radnika “ekstrakomunitaraca” koji borave u regoli i radnika Italijana.
Sada međutim govorimo o totalno suprotnoj odluci koju je doneo teritorijalni administrativni Tribunal Toskane odbijajući žalbu koju je podneo radnik stranac koji je konkurisao za mesto bolničara u Lokalnoj sanitarnoj jedinici (USL) br.10 u Firenci.
Lokalna sanitarna jedinica u Firenci je negirala učestvovanje zainteresovane osobe na konkursu nakon čega je ista podnela žalbu teritorijalnom administrativnom Tribunalu Toskane koja je međutim bila odbijena. Motivi ove odluke su suprotni motivima koje su iznele gore navedene pravne vlasti. Šta više, isti teritorijalni administrativni Tribunal Toskane se poziva na odluku br.129 iz 2000.god. koju je objavio teritorijalni administrativni Tribunal Ligurije – dokazujući da poznaje pravnu orjentaciju u suprotnom smislu – ali smatra da citirane norme nemaju osnova u ovom slučaju. Radi se o istoj interpretaciji iste zakonske odluke – koja je prema onome što iznosi teritorijalni administrativni Tribunal Ligurije dala pravo radnicima “ekstrakomunitarcima” da se zaposle u državnim institucijama – što međutim teritorijalni administrativni Tribunal Toskane nije priznao kao pravo.
Teritorijalni administrativni Tribunal Toskane kaže da je na osnovu Člana 2 Jedinstvenog teksta o doseljeništvu, koji govori o izjednačavanju između radnika “ekstrakomunitarca u regoli” i radnika Italijana, sudija umesto da prihvati punu pravnu jednakost potvrdio ograničavajući princip koji automatski znači stvaranje izuzetaka. Jedan od tih izuzetaka je uređen odlukama predviđenim u materiji odnosa sa javnim upravama koji priznaje jednakost ne u apsolutnim terminima nego na načine predviđene zakonom.
Teritorijalni administrativni Tribunal Toskane u suštini kaže da su norme, koje kao uslov predviđaju imati italijanskog ili državljanstva neke druge evropske zemlje radi zaposlenja u državne institucije, ostale na snazi i ne mogu se smatrati opozvanima nakon odluka donešenih Jedinstvenim tekstom o doseljeništvu koji u Članu 2 potvrđuje puno izjednačavanje prava u civilnoj materiji između radnika Italijana i radnika doseljenika. U ovom, kao i u svim ostalim slučajevima, se radi o interpretaciji zakona koja naravno može da ima manja ili veća odstupanja u zavisnosti od toga koliko je tačno i precizno normativno predviđanje.
Sama činjenica što Član 2 Jedinstvenog teksta o doseljeništvu na uopšten način potvrđuje puno pravo izjednačavanja dozvoljava – ili je trebao da dozvoli – teritorijalnom administrativnom Tribunalu Toskane da smatra da se ovaj opšti princip ne podudara sa svim materijama uređenim zakonom i da se ne podudara sa materijom o mogućnosti zaposlenja u državnim institucijama.
Pošto postoji suprotnost u interpretaciji zakona (bar na zakonskom nivou prvog stepena) samo će se na nivou apelacionih odluka, podnoseći dakle žalbu državnom Savetu, moći verifikovati najkorektnija interpertacija zakona.
Eventualna odluka državnog Saveta bi faktički trebala da ima funkciju prilagođavanja interpertacije iste norme administrativnih sudija u odnosu na sadržaj Član 2 Jedinstvenog teksta o doseljeništvu u materiji jednakosti prava.
Iako se radi o negativnoj odluci moramo se podsetiti da postoje i pozitivne odluke: činjenica što je ova “bitka” takoreći “izgubljena” ne znači da se krajnja odluka ovog interpretativnog “sukoba” mora rešiti onako kaže teritorijalni administrativni Tribunal Toskane.